Echt luisteren is iets wat zo onderschat wordt. Je denkt misschien "Luisteren is toch eenvoudig, dat kunnen we allemaal". Maar misschien moeten we dit eens nader bekijken.
De manier van luisteren beïnvloedt hoe je de mensen, jouw relaties en de wereld rondom ervaart. Onze manier van luisteren is een filter. Het beïnvloedt welke externe impulsen je binnenlaat en welke niet. En dat alleen al verandert alles!
Jouw kwaliteit van luisteren heeft een enorme impact op de kwaliteit van je leven! Het goede nieuws is dat we de kwaliteit van luisteren kunnen aanscherpen.
Theory U (ontwikkeld door Otto Scharmer aan MIT), heeft een boeiend kader rond luisteren ontwikkeld, waarin 4 niveau’s te onderscheiden zijn:
Downloading: Op dit niveau luister je niet echt. Selectief vang je enkel de info op die je eigen perceptie/idee bevestigt en versterkt. Ook wanneer je niet meer luistert naar de ander, maar klaar staat om je eigen standpunt te verdedigen, zit je in 'downloading'.
Luisteren naar de feiten: Op dit niveau luister je naar de feiten en ga je het gesprek rationeel analyseren. Je luistert en laat nieuwe informatie toe, ook als die je eigen standpunt tegenspreekt. Dit vereist een bereidheid om jezelf in vraag te stellen en vraagt om een open mind.
Empathisch luisteren: In deze luisterstijl bekijk je de wereld door de ogen van de ander. Het vereist een bereidheid om ons hart te openen en te voelen wat er in de ander omgaat. Hier luister je naar de emoties en behoeften die er aanwezig zijn bij de ander. Het gaat niet enkel over de feiten, maar je bent ook nieuwsgierig waarom deze persoon dit zegt, en wat de diepere drijfveer is.
Generatief luisteren: Op dit niveau van luisteren gaan we voorbij de feiten en de onderliggende emoties. Vanuit een onbevangenheid luisteren we, en maken we ruimte waar iets nieuws kan ontstaan. Pauzes en stilte zijn kenmerkend voor dit soort gesprek. Hier luister je ontspannen en aandachtig: aandacht voor de ander maar ook aandacht voor onze eigen sensaties, gedachten, beelden en verbanden. Als een dans tussen luisteraar en spreker, ontstaat er een creatief dialoog. Beide komen tot nieuwe inzichten als resultaat van de uitwisseling. Het enige wat je hier moet doen is om, vanuit die nieuwsgierige en ontspannen houding, ten volle aanwezig zijn. Dit vraagt een bereidheid om open te staan voor mogelijkheden die het beste naar boven brengen
Deze 4 niveau's geven je een kader om zelf eens te reflecteren op welk niveau je meestal aan het luisteren bent. Elk niveau van luisteren heeft zijn voor en nadelen. Het is niet zo dat je altijd het vierde niveau van luisteren moet hanteren. Wel is het boeiend om te weten dat er verschillende mogelijkheden zijn. Zo kan je in een gesprek gaan schakelen tussen deze niveau's om meer diepgang te creëren, en jezelf uit te dagen om je eigen wereldbeeld te verruimen.
Hopelijk heeft dit je kunnen prikkelen.
Ik wens je alvast veel luisterplezier!
Hieronder vind je een filmpje van Otto Scharmer waarin hij de 4 niveau's uitlegt: